Kan Jo Brouns als minister van Milieu én Landbouw de tegenstellingen overstijgen? "Ik sta open voor Natuurpunt-mensen op mijn kabinet" (2024)

Binnenland Politiek

Kan Jo Brouns als minister van Milieu én Landbouw de tegenstellingen overstijgen? "Ik sta open voor Natuurpunt-mensen op mijn kabinet" (1)

Foto: Belga

De nieuwe Vlaamse minister van Landbouw en Omgeving Jo Brouns (CD&V) verzoent 2 portefeuilles die in de vorige regering nog water en vuur waren. Zelf wil hij de natuurorganisaties en de boeren eindelijk weer samen rond de tafel krijgen. Die zijn voorlopig vooral kritisch. Maar Brouns laat zich niet van de wijs brengen: "Ik zal me omringen met mensen die de brug willen slaan tussen landbouw en natuur".

Vincent Merckx

Als de kritiek vanuit alle ideologische richtingen komt, weet je dat je goed bezig bent. Tenminste, dat zeggen journalisten soms lachend onder elkaar. Helaas is Jo Brouns geen journalist, maar een Vlaamse minister.

Ook Brouns kreeg deze week immers heel wat kritiek te verwerken. Noch de landbouwsector noch de milieubewegingen hebben een goed oog op de nieuwe Vlaamse regering. Greenpeace reageerde “onthutst” op het regeerakkoord, Bond Beter Leefmilieu (BBL) noemde het “de wereld op zijn kop”.

Van de milieubewegingen viel dat enigszins te verwachten. Zij lagen tijdens de vorige legislatuur al in de clinch met Brouns. Die kon toen als minister van Landbouw voluit de kaart van de boeren trekken.

Maar ook de Boerenbond was deze week “ontgoocheld” in de Vlaamse plannen. Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) noemde die zelfs “ronduit een bedreiging” voor de boeren.

Landbouw of milieu

De tegenstelling tussen natuur en landbouw verlamde de vorige Vlaamse regering bijvoorbeeld in het stikstofdossier. Diezelfde clash steekt in de eerste week van de nieuwe regering alweer de kop op. Alleen is het nu, merkwaardig genoeg, dezelfde minister die zowel klagende boeren als groene jongens het hoofd zal moeten bieden: Jo Brouns.

Voor de landbouw zijn de beloften in het regeerakkoord te weinig en te traag. De stikstofimpact van landbouwbedrijven zou nog tot 2031 berekend worden aan de hand van de neerslag in omliggende kwetsbare natuur. Pas nadien zou er overgeschakeld kunnen worden naar metingen van de uitstoot bij de bedrijven zelf. Maar de boeren willen het huidige stikstofplan (het zogenoemde PAS, of programmatische aanpak stikstof) meteen op de schop.

Het ABS wordt ook niet laaiend enthousiast van het voornemen van de regering om het boeren gemakkelijker te maken om landbouwgrond aan te kopen, in veel gevallen ook grond die niet als landbouwgebied op de gewestplannen staat. 30 procent van het huidige landbouwareaal is eigenlijk niet als landbouwgebied ingekleurd. “Het voorkooprecht voor landbouwers is simpelweg toepassen wat in de pachtwet staat”, oordeelde voorzitter Hendrik Vandamme in het landbouwmagazine Vilt.

Omgekeerd vreest de groene beweging dat het nog moeilijker wordt om de milieu- en klimaatdoelstellingen te halen als boeren bijvoorbeeld sneller natuurgebied zouden kunnen opkopen dat nu al bewerkt wordt.

Voor die milieudoelstellingen legt de Vlaamse regering de lat sowieso niet al te hoog, net zomin als voor klimaat trouwens. De Europese natuurherstelwet zal tot 2030 bijvoorbeeld alleen toegepast worden in de Natura 2000-gebieden die nu al beschermd zijn, en waar de natuur al vóór de komst van de natuurherstelwet niet meer achteruit mocht gaan.

“Het regeerakkoord stelt stelselmatig de belangen van industrie en landbouw boven die van natuur en leefmilieu”, besluit BBL. “We zijn wat ongerust”, besloot Natuurpunt-directeur Noah Janssen dan weer in De Wereld Vandaag. Volgens hem bieden afzonderlijke ministers voor Omgeving en Landbouw een beter evenwicht. “Maar het is aan minister Jo Brouns om het tegendeel te bewijzen.”

Geen gemakkelijke opdracht

Veel tegengestelde belangen dus, en veel middenveldorganisaties die al ontgoocheld aan de startlijn verschijnen. Het zal aan minister Brouns zijn om die tegenstellingen te overstijgen, en wie weet zelfs te ontmijnen.

“Ik ben me ervan bewust dat het geen gemakkelijke opdracht is”, zegt Brouns. “Er is veel wantrouwen ontstaan in de vorige regeerperiode, en ik heb daar ook begrip voor. Maar die polarisatie was niet nodig. Het is mijn missie om de eeuwenoude bondgenoten landbouw en natuur opnieuw rond de tafel te brengen, als hoeders van de open ruimte.”

“Want we zullen het toch samen moeten doen. De open ruimte wordt schaarser en schaarser, en we moeten wonen, ondernemingen en industrie combineren.”

“Welvaart moet de basis zijn om ecologische doelen te bereiken. Ik vind het erg belangrijk dat we de lat leggen op een hoogte die de ondernemingen en gezinnen aankunnen, eerder dan ons doelen te stellen waar we toch nooit aan raken.”

Realistisch

Brouns wil zo snel mogelijk rond de tafel zitten met de vertegenwoordigers van de natuurorganisaties, de landbouw en andere spelers zoals lokale bestuurders. Samen kunnen die dan beslissen wat er met die kostbare open ruimte moet gebeuren.

Klinkt goed. Maar het gekissebis rond de natuurherstelwet toonde vorig jaar al aan hoe moeilijk dat is, zelfs nog voor er gepraat wordt over concrete gebieden die opgeofferd worden om, bijvoorbeeld, rivieren opnieuw te laten meanderen.

Brouns wil er bij Europa voor pleiten om de milieu-eisen voor het dichtbebouwde Vlaanderen iets minder hoog te leggen dan voor bijvoorbeeld Frankrijk, dat nog veel meer open ruimte heeft. “Vlaanderen staat voor een grotere opdracht dan andere regio’s in Europa.”

Dossiers genoeg overigens om bij Europa aan te dringen op mildheid. Zo dreigen er vanaf 2027 boetes als ons oppervlakte- en grondwater de Europese kwaliteitsnormen in de Kaderrichtlijn Water niet halen. Nu is dat slechts het geval voor één van de 195 gemonitorde waterlichamen. Brouns vindt die doelen nu “te alles of niets”. “Het gaat over 55 stoffen. Als we op 1 stof slecht scoren, is alles slecht. We moeten transparant tonen waar we staan voor elk van die stoffen.”

En als dat geen indruk maakt op Europa en die boetes er toch komen? “Ik vind het vooral belangrijk dat we een realistisch evenwicht zoeken zonder de ambities naar beneden bij te stellen. Maar ik geef het toe, dat is een uitdaging.”

Nog zo’n uitdaging is de Blue Deal, het meerjarenplan dat Vlaanderen moet wapenen tegen droogte en overstromingen. In het centenboekje van de Vlaamse regering lijkt het budget voor de Blue Deal gehalveerd, mede doordat er minder Europees geld beschikbaar is. Toch neemt Brouns zich voor dat er “in ieder geval” een “Blue Deal 2.0” komt. Zo staat het trouwens ook in het regeerakkoord.

Maar zoals elke minister met een nieuw vakgebied, zal hij zich nog even moeten inwerken. “Als burgemeester van Kinrooi heb ik 10 jaar ervaring met ruimtelijke planning en vergunningen. Maar de Blue Deal is nog nieuw voor me.”

Minder politieke spelletjes

In principe heeft Brouns, met beide portefeuilles, alles in handen om natuur en landbouw te verzoenen.

In de vorige regering speelden N-VA (met de toenmalige minister van Omgeving Zuhal Demir) en CD&V (met, in de laatste jaren, minister Brouns) beslissingen rond stikstof ook politiek uit. De verhitte sfeer hielp hen ook om stemmen te winnen bij hun achterban van milieuliefhebbers (Demir) of boeren (Brouns).

Alvast die politieke spelletjes kunnen nu niet meer gespeeld worden. “Voor de media zal het minder stof voor verhalen opleveren. Zodra de politiek probeert te verbinden, is er minder oog voor”, merkt Brouns op.

Eén minister op Omgeving en Landbouw “heeft het voordeel van de duidelijkheid”, vond politicoloog Carl Devos maandag in De Afspraak. “Brouns is 100 procent verantwoordelijk voor wat er gebeurt of niet. Hij moet alleen met zichzelf onderhandelen.”

Brouns’ voorganger Vera Dua (Agalev, het huidige Groen) noemt de combinatie van de 2 bevoegdheden zelfs “een hefboom om het goede te doen”. Ze was tussen 1999 en 2004 minister van Leefmilieu en Landbouw.

“Ik was ervan overtuigd dat de problemen met de landbouw alleen zo aangepakt konden worden. Maar dan moet je de lat op ecologisch vlak wel op de juiste hoogte leggen en zorgen dat je niet alles laat passeren.” Dua botste frontaal met de boeren, die tot aan haar voordeur kwamen protesteren tegen de eerste mestactieplannen.

Kan Jo Brouns als minister van Milieu én Landbouw de tegenstellingen overstijgen? "Ik sta open voor Natuurpunt-mensen op mijn kabinet" (4)

Vera Dua, minister van Milieu van 1999 tot 2004, clashte stevig met de boeren. Foto: Belga

Dua, die later nog aan het hoofd zou komen te staan van Bond Beter Leefmilieu, vertrok vooral vanuit een groene visie. Maar ze denkt dat Brouns, 20 jaar later, vooral oog zal hebben voor de landbouwsector. “Het is voor iedereen met een bang hart afwachten wat het wordt. Het is niet het moment om de pauzeknop in te drukken. Ons landbouwsysteem is compleet vastgelopen.”

Nochtans biedt ook een CD&V-minister op Landbouw en Omgeving geen garanties voor tevreden boeren. Joke Schauvliege combineerde beide posten tussen 2014 en 2019. De natuurbewegingen zagen haar als een minister die stelselmatig besliste in het voordeel van de landbouw. Maar vandaag wil ook de Boerenbond liever geen uitspraken meer doen over haar beleid. “We kijken vooruit naar wat de nieuwe regering kan betekenen voor onze sector”, klinkt het daar.

Natuurpunt mag solliciteren

Toch heeft een CD&V-minister traditioneel sneller de steun van de landbouw dan van de natuurverenigingen. Omgekeerd telde het kabinet van de voormalige minister van Omgeving Demir heel wat mensen uit het groene middenveld. Wat wordt dat bij Brouns?

“Als ik zeg dat ik landbouw en natuur zal samenbrengen, dan zal ik dat doen in woord én daad”, zegt Brouns stellig. “Er moeten mensen komen met expertise en een sterke affiniteit met natuur.” Personeel van Natuurpunt, bijvoorbeeld? “Bijvoorbeeld. Ik sta ervoor open, en er is al een afspraak ingepland.”

“Ook bij de administratie wil ik mensen met voldoende kennis en ervaring. Dat is fundamenteel. Ik wil de brug slaan tussen landbouw en natuur, en zal me laten omringen door mensen met diezelfde overtuiging.”

De voorbije week hield Brouns alvast sollicitatiegesprekken. Want de tijd dringt.

“De ratrace is gestart. Woensdag zag ik het hoofd van het departement Omgeving. Elk jaar zullen we 90.000 vergunningen moeten afhandelen. Dat geeft je een idee van de werklast. Maar ik vind het een eer om dit te mogen doen.”

Meest gelezen

  1. Frankrijk Bendegeweld in Marseille: 15-jarige krijgt 50 messteken en wordt levend in brand gestoken, 14-jarige schiet onschuldi... 15:17
  2. Zaak-Sanda Dia Youtuber Acid treft financiële regeling met ouders van ex-Reuzegommer over schadevergoeding 15:20
  3. Liveblog Conflict Midden-Oosten Liveblog – Militaire tak van Hamas verslagen volgens stafchef Israëlische leger, minister van Defensie bedreigt Iran ... Update 19:54
  4. Justitie Betrapt met opgedreven e-step? Antwerpse politie kan die meteen in stukken knippen met hydraulische schaar 19:26
  5. Justitie Partner van vrouw uit Meerhout die van rots viel in Houffalize vrijgelaten uit gevangenis: "Frustratie en ongeloof bi... 16:47
  6. KIES24 Voorzitter Bart De Wever "pushte" Zuhal Demir (N-VA) om minister te worden: "Voelde altijd haar twijfel over Genk" 13:56
Kan Jo Brouns als minister van Milieu én Landbouw de tegenstellingen overstijgen? "Ik sta open voor Natuurpunt-mensen op mijn kabinet" (2024)

References

Top Articles
Latest Posts
Recommended Articles
Article information

Author: Msgr. Benton Quitzon

Last Updated:

Views: 6351

Rating: 4.2 / 5 (43 voted)

Reviews: 82% of readers found this page helpful

Author information

Name: Msgr. Benton Quitzon

Birthday: 2001-08-13

Address: 96487 Kris Cliff, Teresiafurt, WI 95201

Phone: +9418513585781

Job: Senior Designer

Hobby: Calligraphy, Rowing, Vacation, Geocaching, Web surfing, Electronics, Electronics

Introduction: My name is Msgr. Benton Quitzon, I am a comfortable, charming, thankful, happy, adventurous, handsome, precious person who loves writing and wants to share my knowledge and understanding with you.